Vô sinh nam là tình trạng ngày càng phổ biến, khiến nhiều nam giới tự ti, ảnh hướng đến hạnh phúc gia đình. Trong nhiều nguyên nhân gây hiếm muộn ở các đôi vợ chồng, 30% trường hợp vô sinh là đến từ đàn ông. Chủ động tìm hiểu những nguyên nhân vô sinh nam sẽ giúp các quý ông nhanh chóng ngăn ngừa cho bản thân và có biện pháp can thiệp nhanh chóng.
Vô sinh ở nam giới là gì?
Vô sinh nam là tình trạng một người nam giới quan hệ thường xuyên 1 năm, không dùng biện pháp tránh thai nào mà người vợ không có tin vui. Tình trạng này xảy ra khi cơ thể nam giới gặp phải các vấn đề bất thường. Hiện nay, tình trạng vô sinh ở nam và nữ xảy ra phổ biến và gây nên nhiều mối lo sợ cho giới trẻ.
Vô sinh ở nam giới có 2 loại: vô sinh nguyên phát và thứ phát:
- Vô sinh nguyên phát: vợ chồng chưa từng được có con, nguyên nhân chính được xác định là do người chồng.
- Vô sinh thứ phát: vợ chồng đã từng có con hoặc mang thai nhiều lần nhưng bị sẩy thai, sau này không thể có con được nữa, nguyên nhân được tìm ra là do người chồng.
Nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới
Bệnh lý
Các vấn đề về khả năng sinh sản của nam giới có thể do nhiều vấn đề sức khỏe và điều trị y tế gây ra. Một trong số này bao gồm:
- Giãn tĩnh mạch thừng tinh: Giãn tĩnh mạch thừng tinh là sự giãn của những tĩnh mạch của tinh hoàn, nó là nguyên nhân phổ biến nhất gây nên vô sinh ở nam giới. Nó liên quan đến việc điều hòa nhiệt độ tinh hoàn. Giãn tĩnh mạch thừng tinh làm giảm chất lượng tinh trùng.
- Việc điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh có thể cải thiện số lượng và chức năng tinh trùng.
- Tinh hoàn lạc chỗ: Ở một vài nam giới, trong quá trình phát triển bào thai, một hoặc hai tinh hoàn bị lỗi trong quá trình di chuyển từ bụng xuống bìu. Giảm khả năng sinh sản thường gặp ở nam giới mắc bệnh lý này.
- Tinh hoàn không di chuyển xuống: Nếu trong quá trình phát triển của bào thai, một hoặc cả hai tinh hoàn không đi xuống từ bụng vào bìu, tinh hoàn sẽ bị tiêu hủy và khả năng sinh sản bị hạn chế.
- Kháng thể kháng tinh trùng: Đây là các tế bào của hệ thống miễn dịch xác định nhầm tinh trùng là kháng nguyên xâm lược có hại và cố gắng tiêu diệt chúng.
- Tiền căn phẫu thuật: Một số phẫu thuật có thể để lại di chứng hạn chế khả năng xuất tinh như sửa chữa thoát vị bẹn, phẫu thuật bìu, tinh hoàn, tuyến tiền liệt cũng như phẫu thuật lớn trong ổ bụng.
Môi trường
Tiếp xúc quá nhiều với các yếu tố môi trường nhất định như nhiệt độ cao, độc tố và hóa chất có thể làm giảm sản xuất hoặc suy yếu chức năng của tinh trùng. Các yếu tố này bao gồm:
- Hóa chất công nghiệp: benzenes, toluene, xylene, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, dung môi hữu cơ, vật liệu sơn…
- Tiếp xúc với kim loại nặng: chì, thủy ngân…
- Bức xạ hoặc tia X.
- Nhiệt độ cao: Môi trường làm việc quá nóng, mặt quần áo bó sát, thường xuyên xông hơi, tắm nước nóng có thể làm giảm số lượng tinh trùng.
Sinh hoạt
Một vài nguyên nhân có thể thể gây vô sinh ở nam giới bao gồm:
- Sử dụng thuốc trái phép: Các steroid đồng hóa để kích thích sự phát triển và sức mạnh cơ bắp có thể gây tinh hoàn nhỏ lại và sản xuất tinh trùng giảm xuống. Sử dụng cocaine hoặc cần sa có thể giảm tạm thời số lượng và chất lượng tinh trùng.
- Sử dụng rượu: Uống rượu có thể làm thấp nồng độ testosterone, gây nên rối loạn cương dương vật và giảm sản xuất tinh trùng. Bệnh lý gan do uống quá nhiều rượu cũng có thể dẫn tới vấn đề sinh sản.
- Hút thuốc lá: Những người hút thuốc lá có số lượng tinh trùng thấp hơn những người không hút thuốc lá. Hít khói thuốc lá cũng ảnh hưởng đến sự sinh sản của nam giới.
- Căng thẳng: Căng thẳng có thể cản trở đến những hóc-môn cần thiết cho sản xuất tinh trùng. Căng thẳng trầm trọng hoặc kéo dài, kể cả những vấn đề liên quan đến khả năng sinh sản, có thể ảnh hưởng đến số lượng tinh trùng.
- Cân nặng: Béo phì có thể làm giảm khả năng sinh sản bằng nhiều cách, bao gồm cả những tác động trực tiếp đến tinh trùng cũng như những thay đổi hóc-môn làm giảm khả năng sinh sản.
Dấu hiệu nhận biết vô sinh ở nam giới
Yếu tố nguy cơ dẫn tới vô sinh ở nam giới có thể được phát hiện thông qua nhận biết các triệu chứng dưới đây:
- Xuất tinh sớm.
- Xuất tinh ngược dòng.
- Rối loạn cương dương.
- Tinh trùng quá loãng hay quá đặc, tinh trùng có lẫn máu, mủ, các chất lạ, tinh trùng có màu bất thường.
- Giảm ham muốn, ngại gần gũi.
- Tiểu buốt, tiểu mủ: Là dấu hiệu của viêm đường sinh dục hoặc viêm các tuyến sinh dục, ảnh hưởng đến hoạt động sinh dục, sinh sản ở nam giới.
Các biện pháp điều trị bệnh Vô sinh nam
Các phương pháp điều trị vô sinh ở nam giới bao gồm:
- Dùng thuốc: thuốc có thể được sử dụng để điều trị một số vấn đề ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới như mất cân bằng hormone và rối loạn chức năng cương dương
- Phẫu thuật: phương pháp phẫu thuật có thể có thể giúp điều trị tắc nghẽn trong ống dẫn tinh hoặc giãn tĩnh mạch ở tinh hoàn.
- Ngoài ra, bạn còn có thể áp dụng các phương pháp hỗ trợ sinh sản (ART) bao gồm tất cả các phương pháp điều trị bệnh vô sinh trong đó cả trứng lẫn tinh trùng đều được sử dụng. Một số phương pháp thông dụng là:
- Phương pháp bơm tinh trùng trực tiếp và tử cung (IUI).
- Phương pháp tiêm thẳng tinh trùng vào trứng (ICSI).
- Phương pháp thụ tinh ống nghiệm (IVF).
- Sử dụng tinh trùng hoặc trứng được hiến tặng.
Cách phòng ngừa vô sinh ở nam giới
Trên thực tế, tình trạng vô sinh nam không phải lúc nào cũng được ngăn ngừa. Tuy nhiên, người bệnh có thể tránh được một số yếu tố nguy cơ nếu tuân thủ những lời khuyên sau đây:
- Không hút thuốc lá.
- Hạn chế hoặc kiêng rượu.
- Không sử dụng ma túy và các chất kích thích.
- Cân bằng dinh dưỡng, tập luyện để duy trì cân nặng hợp lý.
- Tránh môi trường độc hại và khiến cho nhiệt độ tinh hoàn tăng cao.
- Nghỉ ngơi, thư giãn để giải tỏa căng thẳng.
Vô sinh ở người nam cần được xem là một bệnh lý thực thụ. Hiểu biết các nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới trên đây sẽ giúp mỗi người đàn ông tự phòng ngừa cho chính mình và phần nào giúp định hướng thái độ điều trị đúng đắn, can thiệp kịp thời. Bên cạnh đó, phái nam cũng nên chủ động bảo vệ sức khỏe của mình bằng chế độ ăn dinh dưỡng, tuân thủ cuộc sống khoa học nhằm đảm bảo sức khỏe, hạnh phúc toàn diện.