Vôi hóa sụn khớp là tình trạng lắng đọng canxi trong sụn mô. Việc hiểu rõ về quá trình lắng đọng canxi, sẽ giúp bạn điều trị bệnh hiệu quả hơn.
Vôi hóa sụn khớp là gì?
Sụn khớp là một lớp mô trong suốt, có cấu trúc cứng và bền dai nhưng lại đàn hồi tốt. Sụn khớp có chức năng như một lớp đệm bảo vệ để giúp giảm chấn động và tránh hai đầu xương cọ xát vào nhau khi cử động.
Vôi hóa sụn khớp là hiện tượng lắng đọng những tinh thể calci ở trong mô sụn, thường được nhìn thấy trên hình ảnh X-quang.
Vôi hóa sụn khớp được chia làm hai thể:
- Thể nguyên phát: Chiếm đa số ở các trường hợp, đôi lúc có tính chất gia đình.
- Thể thứ phát: Thường xảy ra khi bị một số bệnh như: Đái tháo đường, gout, cường tuyến cận giáp, suy tuyến giáp, nhiễm thiết huyết tố.
Nguyên nhân gây vôi hóa sụn khớp
Vôi hóa sụn khớp xảy ra khi những tinh thể canxi pyrophosphat hình thành dịch khớp. Các tinh thể cũng có thể lắng đọng trong sụn gây ra tổn thương. Tinh thể tích tụ trong dịch khớp dẫn tới sưng khớp và đau cấp tính. Tuy nhiên, nguyên nhân hình thành tinh thể vẫn chưa rõ, chúng xuất hiện do sự liên quan tới quá trình lão hóa.
Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc (bị) vôi hóa sụn khớp
Các yếu tố làm tăng nguy cơ vôi hóa sụn khớp:
- Tổn thương khớp: Chấn thương khớp hoặc phẫu thuật ở khớp.
- Rối loạn di truyền.
- Suy giáp.
- Cường cận giáp.
- Mất cân bằng dinh dưỡng: Thừa sắt trong máu, tăng canxi huyết, thiếu magie,…
Triệu chứng vôi hóa sụn khớp
- Thể tiềm tàng: Chỉ được phát hiện trên Xquang do được chụp tình cờ.
- Thể giả gút: Có những cơn viêm cấp ở một vài khớp , sưng đau xuất hiện đột ngột, mức độ viêm nhiều, sốt cao…, viêm có thể xuất hiện sau chấn thương, sau mổ. Tình trạng viêm cũng diễn biến nhanh chóng và nhạy cảm với Colchicin. Xét ngiệm có axit uric máu bình thường.
- Thể đa khớp: Viêm có xu hướng kéo dài ở nhiều khớp nhỡ và nhỏ, đối xứng, bệnh cảnh rất giống với viêm khớp dạng thấp.
- Thể giống hư khớp: Đau và hạn chế vận động ngày càng tăng dần ở một vài khớp, vận động có thể thấy tiếng lắc rắc. Trên phim Xquang thấy hình ảnh hư khớp và hình ảnh vôi hóa sụn khớp.
- Các thể khác: Thể tràn dịch khớp, thể tràn máu khớp, thể có nhiều dị vật trong ổ khớp, thể phá hủy khớp, thể cột sống: thấy hình ảnh vôi hóa đĩa đệm và các dây chằng quanh cột sống.
Biến chứng của thoái hóa sụn khớp gối
Nếu không được điều trị sớm, tình trạng sụn khớp bị thoái hóa sẽ tiến triển nặng dần theo thời gian, dẫn tới đau khớp mạn tính cùng một loạt biến chứng như:
- Gây tăng nguy cơ bị chấn thương đầu gối: Bệnh nhân lớn tuổi bị thoái hóa khớp sẽ thường gặp khó khăn hơn khi thực hiện các hoạt động. Hơn nữa, những cơn đau dữ dội, khả năng cử động và giữ thăng bằng bị suy giảm cũng có thể gây gia tăng nguy cơ bị tai nạn và thương tích.
- Tình trạng mất xương: Trong trường hợp bệnh thoái hóa khớp nặng, sụn bị mất dần và nhanh chóng sẽ dẫn tới mất xương. Chết tế bào xương là biến chứng rất nghiêm trọng cần phải can thiệp phẫu thuật để giúp loại bỏ các phần xương bị ảnh hưởng.
- Mất ổn định vùng khớp: Do bị đứt gân và đứt dây chằng xung quanh khớp gây ảnh hưởng.
- Dây thần kinh xung quanh xương/sụn bị chèn ép khiến cho các cơn đau thêm trầm trọng và gây hiện tượng ngứa ran, tê hoặc yếu.
- Một số bệnh lý khác đi kèm: Thoái hóa khớp gối có thể khiến người bệnh ít vận động, lâu dần gây tình trạng tăng cân cũng như gia tăng nguy cơ mắc một số bệnh như đái tháo đường, béo phì, tim mạch và ung thư.
- Sự hình thành u nang sau đầu gối: Các u nang này sẽ gây áp lực lên các mạch máu và gây suy giảm lưu lượng máu bình thường, dẫn tới người bệnh bị sưng và đau ở chân.
- Tăng nguy cơ mắc bệnh gout: Bệnh nhân bị thoái hóa khớp thường có nồng độ axit uric trong máu cao do đó sẽ dễ bị bệnh gout – một dạng khác của bệnh viêm khớp.
Phương pháp chẩn đoán vôi hóa sụn khớp
Để chẩn đoán vôi hóa sụn khớp, bác sĩ sẽ thăm khám lâm sàng cũng như những triệu chứng của người bệnh. Sau đó, bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm. Những xét nghiệm thường thấy như:
- Chụp X-quang khớp: Đây là phương pháp xét nghiệm nhanh và hiệu quả nhất để tìm ra sự lắng đọng những tinh thể canxi trong khớp.
- Chọc dịch khớp ở khớp bị đau để tìm những tinh thể canxi pyrophotphat: Tinh thể hình gây có hai đầu vuông góc, ngắn và có thể lưỡng chiết quang. Những tinh thể này có thể nằm trong hay ngoài tế bào, dịch khớp còn xuất hiện nhiều bạch cầu đa nhân trung tính.
Điều này rất quan trọng để có thể tìm ra nguyên nhân gây bệnh để giúp bác sĩ điều trị càng sớm càng tốt.
Phương pháp điều trị Vôi hóa sụn khớp hiệu quả
Tùy thuộc vào thể vội hóa sụn khớp mà bác sĩ sẽ có những cách xử lý khác nhau.
Điều trị bằng thuốc:
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Ibuprofen, naprofen hay indomethacin được dùng để giảm sưng và giảm đau. Tuy nhiên. NSAIDs có thể gây loét dạ dày và giảm chức năng thận nhất là ở người cao tuổi;
- Colchicine liều thấp (2 – 3mg/ngày): Nếu người bệnh xuất hiện những cơn đau, sưng, viêm thường xuyên;
- Corticosteroid được chỉ định khi người bệnh không thể dùng NSAIDs hoặc colchicine. Tuy nhiên, không nên sử dụng corticosteroid lâu ngày vì nó có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng như yếu xương, tăng đường huyết, tăng huyết áp, đục thủy tinh thể,…
Dẫn lưu dịch:
Để giảm đau và áp lực ở những khớp bị tổn thương, bác sĩ sẽ chèn kim giúp loại bỏ dịch khớp cùng những tinh thể canxi pyrophotphat khỏi khớp.
Phương pháp phòng ngừa vôi hóa sụn khớp hiệu quả
Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:
- Thường xuyên tập thể dục, đặc biệt là những hoạt động tăng cường cơ bắp xung quanh những khớp bị ảnh hưởng.
- Giữ cân nặng hợp lý, giảm cân nếu cần thiết.
- Có lối sống tích cực, lạc quan.
- Hạn chế sử dụng những chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá.
- Ăn nhiều rau xanh, trái cây bổ sung vitamin, khoáng chất.
Bệnh vôi hóa khớp gối nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ dẫn tới nhiều nguy hiểm cho sức khỏe người mắc phải. Do đó, bạn đừng quên tiến hành đi thăm khám định kỳ để giúp nhận diện bệnh sớm và phòng ngừa bệnh hiệu quả nhé.
