Xơ nang tuyến vú là một trong những dạng tổn thương lành tính thường gặp ở nữ giới, nó thường do sự rối loạn nội tiết tố nữ gây ra.
Xơ nang tuyến vú là gì?
Xơ nang tuyến vú là một tổn thương lan toả bao gồm nhiều bất thường phối hợp của nhiều yếu tố: tăng sinh các tuyến và ống tuyến vú kết hợp với xơ hóa mô đệm.
Tình trạng này thường gặp ở phụ nữ từ 30 đến 50 tuổi, bệnh lý có tính chất lành tính nhưng là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư vú.
Các dạng xơ nang tuyến vú thường gặp
- U nang tuyến vú: Nang vú là tình trạng ống tuyến sữa hay ống dẫn sữa giãn ra thành nang chứa dịch, dịch tiết ra càng nhiều nang càng phình to lên. Đặc điểm tổn thương là một khối tròn hay bầu dục, kích thước thay đổi từ vài mm đến vài cm, bên trong chứa dịch, bọc bên ngoài là vỏ nang có thể mỏng hoặc dày.
- Viêm xơ tuyến vú: Là tổn thương dạng khối đặc, kích thước vài cm, không rõ ranh giới, thường xuất hiện ở nửa trên ngoài của vú, đau nhẹ trước mỗi kỳ kinh. Sau khi mãn kinh, hiện tượng này giảm dần và mất đi
- Tăng sản ống tuyến vú: Tổn thương thường dưới dạng mảng hay khối đặc, kích thước từ 1 đến vài cm, có thể là một mảng hoặc nhiều mảng ở 1 hoặc 2 vú. Gần ngày có kinh, kích thước to hơn và gây đau nhiều, khi có kinh thì kích thước lại nhỏ lại và ít đau hơn.
Nguyên nhân gây bệnh xơ nang tuyến vú
Nguyên nhân chính xác của biến đổi xơ nang tuyến vú chưa được biết rõ, nhưng các chuyên gia cho rằng các hormon sinh dục nữ – đặc biệt là estrogen – đóng vai trò quan trọng trong cơ chế bệnh sinh.
Nồng độ hormon dao động trong chu kỳ kinh nguyệt có thể gây khó chịu ở vú và làm các mảng mô vú dày lên, cảm thấy đau, căng tức. Biến đổi xơ nang tuyến vú có xu hướng khó chịu hơn trước kỳ kinh nguyệt và sẽ giảm hay hết cảm giác đau và căng tức sau khi kinh nguyệt bắt đầu.
Triệu chứng của bệnh xơ nang tuyến vú
Phần lớn biến đổi xơ nang tuyến vú không có triệu chứng nhưng một số trường hợp có biểu hiện sau:
- Xuất hiện khối hoặc mảng dày lên ở nhu mô vú.
- Đau, căng tức vú đặc biệt ở giai đoạn giữa chu kỳ kinh đến ngay trước kỳ kinh nguyệt.
- Các khối ở vú thay đổi về kích thước theo chu kỳ kinh nguyệt.
- Có thể có tiết dịch núm vú: dịch màu vàng trong hoặc có màu nâu sẫm.
- Thường xảy ra ở cả hai bên vú.
- Các biện pháp tự chăm sóc đơn giản ở nhà thường có thể làm giảm sự khó chịu do xơ hóa vú gây ra.
Chẩn đoán xơ nang tuyến vú
Để chẩn đoán bệnh cần dựa vào các dấu hiệu lâm sàng và kết hợp với các xét nghiệm cận lâm sàng bao gồm:
- Siêu âm là phương pháp đơn giản, phát hiện vị trí, số lượng, kích thước các khối u, sự tăng xơ của tuyến vú và có thể giúp phân biệt giữa các tổn thương dạng nang hay tổn thương đặc.
- Chụp X – quang vú: Trên X- quang có thể thấy:
- Vú tăng mật độ.
- Cản quang mờ tương ứng với các vùng bị phù nề.
- Cản quang tròn tương ứng với u nang.
- Những vết canxi hoá to, nhỏ rải rác, không tập trung thành nhóm.
- Chọc hút làm tế bào: Chọc hút dịch trong nang vú cho phép đánh giá màu sắc của dịch:
- Khi chọc hút dịch lẫn máu thường nghĩ tới ung thư dạng nang.
- Nếu dịch trong, vẩn đục, vàng hoặc xanh, khi đó thường là nang lành tính. Sau chọc hút nang, cần khám lại vú nhằm đảm bảo khối u đã hoàn toàn loại bỏ. Nếu khối u còn sót, cần tiến hành sinh thiết.
Điều trị xơ nang tuyến vú
Xơ nang tuyến vú là bệnh lành tính, có thể điều trị. Sau khi được chẩn đoán, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp tùy thuộc vào tổn thương trên từng người bệnh.
Thuốc điều trị
Thuốc giảm đau, Progestegrone, Tamoxifen, cần có chỉ định của bác sĩ.
Phẫu thuật
Phẫu thuật khi nang to và phát triển nhanh gây căng tức, nang vú bội nhiễm áp xe hóa, hoặc nghi ngờ ác tính.
Các hỗ trợ khác
- Chườm ấm: Dùng túi chườm nóng hay các phương tiện khác chườm vào vị trí đau, giúp giảm bớt cảm giác khó chịu, đau, căng tức.
- Chế độ sinh hoạt: Người bệnh cần giữ tinh thần thoải mái, vui vẻ, làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, duy trì chế độ tập luyện cân đối, khoa học.
- Chế độ ăn uống: Nên ăn nhiều thức ăn giàu vitamin B từ nguồn thực vật như như ngũ cốc nguyên cám, thức ăn có chứa canxi như các chế phẩm của sữa, ăn nhiều trái cây, rau quả giúp giảm ứ nước, giảm các triệu chứng đau tức ngực. Cần tránh các thức ăn nhiều muối, nhiều chất béo, tránh các chất kích thích như rượu, bia, cà phê, thuốc lá.
Xơ nang tuyến vú là tổn thương lành tính nên khi các chị em gặp phải tình trạng này không nên lo lắng, tuy nhiên bệnh làm tăng nguy cơ ung thư nhất là ở những đối tượng có tiền sử gia đình mắc ung thư vú. Khi sờ thấy các mảng cứng hay cục ở vú chị em nên đi khám, phát hiện bệnh qua các phương tiện cận lâm sàng.